“Je lacht als je huilt, Marinza. Dat vind ik gek.” Zei mijn psycholoog terwijl ze me doordringend aankeek.
Oeps. Ja, jemig, ze heeft gelijk, dacht ik. Zit ik hier compleet ingestort te vertellen over de afgelopen maanden waarin ik een miskraam had, niet kon genieten van de zwangerschap van mijn zoon, niks meer kon vanwege de heftige bekkeninstabiliteit, bijna dood bloedde na de bevalling door een ‘foutje’, we vervolgens doodsangsten hebben uitgestaan omdat onze zoon op de intensive care lag te vechten voor z’n leven vanwege hersenvliesontsteking… (Oh, ik zal nooit meer vergeten hoe vol afschuw de verpleegster me aankeek toen ik op dag 6 met slechts een half flesje borstvoeding aan kwam, omdat mijn melkproductie volledig stagneerde van de stress… Ja, die blik; ik voelde me instant de slechtste moeder op aarde!)
Maar goed, waar waren we? Oh ja, alsof het nog niet genoeg was biechtte ik ook nog maar even op dat ik het gevoel heb dat ik maar moeilijk van mijn zoon kan houden, doordat hij 12 uur per dag huilt en ik me machteloos voel…
En ik zit het hier een beetje weg te lachen tijdens mijn sessie? Kom op, Marinz. For real? Hier… Bij je psycholoog?! Sucker!
Het is inmiddels 9 jaar geleden. Ik zat in de laatste week van mijn zwangerschapsverlof en anders dan bij mijn dochter, moest ik er dit keer niet aan denken om weer te gaan werken omdat ik me vreselijk slecht voelde; burn-out. En daar zat ik dan. De boel een beetje te bagatelliseren bij mijn psycholoog.
Ontkenning, onderdrukking en het inzetten van humor
Ik kreeg een uitleg en vragenstorm over copingmechanismen. En plotseling viel het kwartje. De manieren waarop ik omging met moeilijke of traumatische ervaringen in mijn leven, heb ik aangeleerd. “As seen in real life.”
Ontkenning, onderdrukking en het inzetten van humor in stress situaties is zelfs een familiepatroon. Dat was voor mijn Surinaamse oma meer dan nodig in haar armoedige jeugd vol verkrachting en mishandeling en ook mijn moeder had dit overlevingsmechanisme hard nodig in haar keiharde opvoeding.
Ik daarentegen… Ik heb alle redenen en mogelijkheden om gewoon even fucking stil te staan bij mijn verdriet, te accepteren dat ik negatieve gevoelens ervaar en ze de ruimte te geven zodat ik ze beter kan verwerken.
"Jij bent altijd zo sterk"
Want weet je wat ik opmerkelijk vind? Mensen om me heen noemen mij altijd ‘zo sterk’. Ik word bewonderd voor hoe ik altijd door beuk in en na stressvolle en traumatische situaties. Maar het was dát moment bij mijn psycholoog dat ik ineens begreep ik dankzij dat dat niet per se iets is om een medaille voor in ontvangst te nemen. Ik heb er gewoon continu (onbewust) voor gekozen om niet echt te voelen en niet te verwerken. Ze beeldde het zo mooi uit door een lange lijn te tekenen met wat lichte golf erin en aan het einde een mega dal; het moest mijn emoties voorstellen, vrij constant, vlak. Totdat die emmer nou eenmaal toch een keer vol zat en BOEM-PATS-BAM meteen in een burn-out eindigde, omdat ik tussendoor de klappen niet heb opgevangen.
Ze liet me zien hoe ‘gezond’ het is om een mooie, woeste golvende lijn aan emoties te ervaren. Steeds even precies genoeg voelen om de gebeurtenis te kunnen verwerken. Het gevoel accepteren, niet proberen van je af te schudden, reageren door te huilen of door boos te worden; ondergaan. En dán pas weer door. Zo raakt de emmer niet ineens vol.
Het leek echt zó logisch. Het was in ieder geval verhelderend… Ik kon mezelf ineens toestemming geven om eindelijk eens even te VOELEN. Joh, dat is dus niet zeikerig?! Dat is gewoon gezond! Wauw, best lekker om dat na 27 jaar te ontdekken.
En toch doe ik het nog steeds regelmatig, hoor. Dat masker weer op. In de rush grap ik nog steeds graag over mijn pijn, rationaliseer ik erop los en onderdruk ik heftige gebeurtenissen. Het is volgens mij bijna onmogelijk om je voorkeur mechanismen echt volledig weg te nemen. Maar het helpt al om deze beter te leren (h)erkennen en ervoor te zorgen dat je ze beter onder controle krijgt.
Het voelt al anders om humor in te kunnen zetten op de momenten dat het goed voelt voor mij, maar me er niet meer achter te verschuilen op de momenten dat het beter is om toe te geven aan mijn weerstand. Makkelijk is het zeker nog niet altijd.
Ken jij jouw copingmechanismen?
Sta jij er wel eens bij stil HOE je omgaat met tegenslagen, heftige en/of stressvolle situaties?
Zoals met de meeste gewoonten en patronen, zit er ook een vorm van verslaving in je copingmechanismen. Je reageert op de automatische piloot vanuit een soort dwang die lastig is te weerstaan, laat staan te veranderen! Dan is het geen bewuste keuze meer die je maakt, maar een onbewuste gewoonte. En dat kan vaak destructief zijn, omdat je niet helpend in de actie schiet en jezelf ervan weerhoudt om te dealen met je pijn, verdriet of woede bijvoorbeeld. Zo blijf je er onnodig lang in hangen. Vaak ongemerkt. Je niet verwerkte emoties blijven onbewust aan je vreten.
Er zijn ontzettend veel copingmechanismen en je kunt dus meer grip krijgen op de manier waarop jij ze inzet. Je kunt zelfs andere copingmechanismen aanleren die wellicht béter voor jou werken.
Heel kort; dit zijn een aantal manieren waarin jij jezelf misschien herkent? (Ze staan hier nog zonder uitleg)
- Onderdrukking
- Ontkenning
- Projectie
- Blokkeren
- Rationaliseren
- Dissociatie
- Passief-agressief gedrag
- Humor
- Slachtofferrol
- Bagatelliseren
In ons nieuwe programma KOERS gaan we dieper in op het (v)erkennen van je copingmechanismen. Een stuk zelfkennis waar je veel aan hebt, want dát we tegenslagen meemaken in ons leven, dat staat vast. Hoe we ermee omgaan, daar kunnen we in (leren) schakelen!
Meestal gebruiken we op latere leeftijd nog steeds de copingmechanismen zoals we die als kind/tiener hebben ontwikkeld, terwijl die manieren helemaal niet meer hoeven te passen in het leven van nú. Ik ben in ieder geval heel dankbaar dat ik kennis heb mogen maken met het bewuster om leren gaan met stressvolle situaties. Dat het me als kind heeft geholpen om sommige ervaringen te onderdrukken of te bagatelliseren en ik daarmee tijdelijk verder kon beuken, betekent niet dat ik er vandaag de dag nog beter van word.
Werken voor die veerkracht!
Mijn scheiding (en alle ellendige emoties en gebeurtenissen die daarbij kwamen kijken) was een uitgelezen kans om te oefenen met het bewuster inzetten van mijn copingmechanismen! Ik heb mezelf echt moeten pushen om mijn emoties anders aan te kunnen kijken en er anders naar te acteren dan ik uit reflex zou doen. Ontzettend moeilijk en het ging echt niet vanzelf. Maar wat ben ik uiteindelijk trots op- en blij met de manier waarop ik deze periode door ben gekomen. Dáár wil ik best een medaille voor ontvangen. Voor keihard werken voor die veerkracht. Voor het aangaan van mijn emoties. Voor het durven voelen, uitspreken en verwerken.
Want dáárdoor kan ik ook weer ‘opgeruimd’ door.
Ontdek jij ook steeds meer familiepatronen bij jezelf en/of vind je het interessant om jezelf (en jouw copingmechanismen) beter te leren kennen, zodat je meer grip kunt ervaren op je leven en passendere keuzes kunt maken waar je jezelf trots over kunt voelen?
In de module ZELFINZICHT komen de onderdelen ‘Scan je situatie’, ‘Prikkel je programmering’ en ‘Manage je mindset’ aan de orde, waarin deze thema’s voorbij komen en kun je naast deze, nog veel meer krachtige en waardevolle inzichten over jezelf boven halen die je zo enorm gaan helpen om een eigen/andere koers te zetten.
Ik hoop dat jij al vrijblijvend op de emaillijst staat, zodat je als eerste op de hoogte bent van het openen van de deuren (en natuurlijk alle informatie ontvangt) en, indien je besluit mee te doen een te gekke bonus erbij krijgt! Het programma start in februari 2022.
Mocht je er nog niet op staan en nieuwsgierig(er) geworden zijn na deze blog? Meld je dan alsnog aan voor die lijst en ontvang nog meer van deze inspirerende en motiverende mails van ons, waardoor je wellicht gaat voelen dat jouw kans om het anders te gaan doen, heel dichtbij is!
Marinza
Mariëlle Eggenkamp
op 24 Dec 2021